Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Öğrenci Yayınları

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11413/8084

Browse

Now showing 1 - 20 of 63

Open Access
Alt İşveren, Asıl İşveren ve İşveren Vekilinin İşe Giriş ve İşten Ayrılış Bildirgelerinin Yasaya Uygun Verilmemesinden Kaynaklanan İdari Para Cezalarında Sorumluluğu
(Sosyal Güvenlik Kurumu, 2024) ESEMEN, ANDAÇ
5510 sayılı Kanun’da idari para cezasını gerektiren birçok hal düzenlenmiştir. Çalışmamızda, bu idari para cezalarından olan işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin kanuna uygun verilmemesinden kaynaklanan idari para cezaları özelinde alt işverenin, asıl işverenin ve işveren vekilinin sorumlulukları ele alınmaya çalışılmıştır. Bu yapılırken gerek 506 sayılı Kanun gerekse 5510 sayılı Kanun döneminde öğretide yapılan değerlendirmeler, Yargıtay içtihatları ve SGK tarafından iç işleyişi düzenlemek amacıyla çıkarılan genelgelerden yararlanılmıştır. Çalışmada öncelikle, işverenlerin bu idari para cezalarının muhatabı olmasına dayanak mevzuat hükmüne işaret edilmiş ve ardından tüzel kişi işverenin bu idari para cezalarından sorumlu olabilmesinin hukuki zemini ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ardından alt işveren-asıl işveren ilişkisinin varlığı durumunda, bu idari para cezasının muhatabı olup olamayacakları ve tesis edilen idari para cezasının tahsilinden sorumluluk durumları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Son olarak da işveren vekilinin bu idari para cezalarından sorumluluğu ele alınmıştır. İşveren vekilinin sorumluluğu ile ilgili inceleme yapılırken 506 sayılı Kanun dönemine ilişkin durum detaylı olarak incelenmiştir. Zira bu husus, 5510 sayılı Kanun döneminde öğretide detaylı olarak incelenmemiş olup aynı zamanda konuya ilişkin yol gösterici nitelikte bulunan Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 25.09.1996 tarihli kararı bu Kanun dönemine ilişkindir.
Open Access
Investigation the Role of miR-506 in Metformin-Induced Cell Death Mechanism in MCF-7 and MDA-MB-231 Breast Cancer Cells
(Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2024) RENCÜZOĞULLARI, ÖZGE; QAYOUMI, SURAYA
Micro RNAs (miRNA) play a role in basic cellular processes such as cell growth, development, cell cycle and apoptosis by affecting gene expression. Abnormal regulation or changes in expression of miRNAs can be observed in many diseases, especially cancer. Therefore, miRNAs are also being investigated as potential therapeutic targets. It has been suggested that miR-506 may be expressed at low levels in various types of cancer and this may contribute to cancer development. In this study, the effect of miR-506 on the sensitivity of breast cancer cells to metformin was evaluated in terms of its effect on cell survival and apoptotic mechanism. Metformin caused a dose-dependent decrease in cell viability and induced loss of mitochondrial membrane potential in MCF-7 cells while MDA-MB-231 cells were more resistant. The colony formation and migration potential of both cell lines with increased miR-506 expression were significantly suppressed after metformin treatment. Additionally, apoptotic cell death triggered by metformin was induced in both cell lines when miR-506 expression was increased. In conclusion, miR-506 acts as a tumor suppressor in MCF-7 and MDA-MB-231 cells and increases their sensitivity to metformin, indicating the potential of miR-506 to be an important therapeutic target in future studies.
Open Access
Bir Tabiat Varlığı Olarak Anıt Ağaçların Türk Hukukunda Düzenlenmesi
(Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı, 2024) SAPAN, OĞUZHAN
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası m. 63’te tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlama ve bunu destekleyip teşvik eden önlemleri alma görevini devlete vermiştir. Bu doğrultuda bu anayasa hükmünün ne şekilde yerine getirileceğine dair ilkeler 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununda düzenlenmiştir. Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik ile de bir tabiat varlığı olarak anıt ağaçların tespiti, tescili, onayına dair usul ve esaslar belirlenmiştir. Ayrıca Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonunun 117 sayılı İlke Kararı gereğince hangi ağaçların anıt ağaç özelliklerine sahip olduğu teknik detaylarıyla açıklanmıştır. Anıt ağaçların tespiti, tescili, onayı sürecinin karmaşıklığı ve uzunluğu doktrinde eleştiri konusu yapılmaktadır. Ayrıca gerek anıt ağaçların bakımlarının ve korunmalarının ne şekilde gerçekleştirileceği konusunda mevzuatımızda parçalı bir yapı bulunması gerekse toplumda anıt ağaçların korunması konusundaki bilgi ve bilinç düzeyinin henüz istenilen ölçüde olmaması nedeniyle anıt ağaçların olması gerektiği gibi korunamadığı yapılan araştırmalarda tespit edilmektedir. Bu çalışmada bir tabiat varlığı olarak anıt ağaçların hukukuna tespitleri, tescilleri, onaylanmaları ve korunmaları bağlamında yer verilmiştir.
Metadata only
Turán Type Inequalities For the (p,k)-Generalization of the Mittag-Leffler Function
(Springer, 2024) ÇETİNKAYA, ASENA; Altınkaya, Şahsene; Mert, Oya
The Turán type inequalities attract attention in a variety of research fields such as orthogonal polynomials and special functions. Using the newly established (p, k)-generalization of the Mittag-Leffler function, we derive new Turán type inequalities. These outcomes are the generalization of several findings in the literature. © The Author(s), under exclusive license to Springer Nature Singapore Pte Ltd. 2024.
Restricted
q-Analog of Prestarlike Functions
(Springer International Publishing, 2024) Verma, Sarika; Kumar, Raj; Ahuja, Om P.; ÇETİNKAYA, ASENA
We introduce a class Rαq of q-prestarlike functions of order α by using q-difference operator. We obtain necessary and sufficient conditions involving convolution for functions to be in the class Rαq. We prove that the well-known class of analytic prestarlike functions, Rα, is properly contained in Rαq. Apart from finding bounds on some initial coefficients of functions in the class Rαq, we also investigate some convolution properties of functions in the class Rαq. The results of the present manuscript essentially generalize some well-known results in the literature. © The Author(s), under exclusive licence to Springer Nature Switzerland AG 2024.
Open Access
Deciphering the Mechanism of Melatonin-Induced Enhancement of Photosystem II Function in Moderate Drought-Stressed Oregano Plants
(MDPI, 2024) Moustaka, Julietta; Sperdouli, Ilektra; İŞGÖREN, SUMRUNAZ; Şaş, Begüm; Moustakas, Michael
Melatonin (MT) is considered as an antistress molecule that plays a constructive role in the acclimation of plants to both biotic and abiotic stress conditions. In the present study, we assessed the impact of 10 and 100 μM MT foliar spray, on chlorophyll content, and photosystem II (PSII) function, under moderate drought stress, on oregano (Origanum vulgare L.) plants. Our aim was to elucidate the molecular mechanism of MT action on the photosynthetic electron transport process. Foliar spray with 100 μM MT was more effective in mitigating the negative impact of moderate drought stress on PSII function, compared to 10 μM MT. MT foliar spray significantly improved the reduced efficiency of the oxygen-evolving complex (OEC), and PSII photoinhibition (Fv/Fm), which were caused by drought stress. Under moderate drought stress, foliar spray with 100 μM MT, compared with the water sprayed (WA) leaves, increased the non-photochemical quenching (NPQ) by 31%, at the growth irradiance (GI, 205 μmol photons m−2 s−1), and by 13% at a high irradiance (HI, 1000 μmol photons m−2 s−1). However, the lower NPQ increase at HI was demonstrated to be more effective in decreasing the singlet-excited oxygen (1O2) production at HI (−38%), in drought-stressed oregano plants sprayed with 100 μM MT, than the corresponding decrease in 1O2 production at the GI (−20%), both compared with the respective WA-sprayed leaves under moderate drought. The reduced 1O2 production resulted in a significant increase in the quantum yield of PSII photochemistry (ΦPSII), and the electron transport rate (ETR), in moderate drought-stressed plants sprayed with 100 μM MT, compared with WA-sprayed plants, but only at the HI (+27%). Our results suggest that the enhancement of PSII functionality, with 100 μM MT under moderate drought stress, was initiated by the NPQ mechanism, which decreased the 1O2 production and increased the fraction of open PSII reaction centers (qp), resulting in an increased ETR. © 2024 by the authors.
Open Access
Life Cycle Assessment Analysis Based on Material Selection in Sustainable Airport Buildings
(MDPI, 2024) UĞURAL, MEHMET NURETTİN; ÖZYILMAZ, MERVE RÜYA; Burgan, Halil Ibrahim
Sustainable airport buildings aim to minimize environmental impacts through energy efficiency, water conservation, and waste management. This is achieved by employing green building materials and utilizing renewable energy sources to reduce their carbon footprint. In this study, life cycle assessment (LCA) was conducted to assess the environmental impacts of three main construction materials—concrete, steel, and wood—used in sustainable airport buildings. These materials were selected for their widespread use in eight different airport terminal buildings with sustainability certifications. The environmental impacts of these materials were calculated and compared using OpenLCA 1.9.0 software and the ECOinvent database, adhering to the standards set forth by the Environmental Product Declaration (EPD) initiative. The findings indicate that wood, as a construction material, has a significantly lower impact on global warming compared to steel and concrete, with a global warming potential (GWP) ratio of less than 60%. Steel, with a GWP of approximately 90% of that of concrete, also showed a lower impact than concrete. Additionally, other environmental impacts, such as stratospheric ozone depletion potential (ODP) and acidification potential (AP), were also examined, highlighting the trade-offs associated with each material. © 2024 by the authors.
Restricted
Geometric Properties of Starlikeness Involving Hyperbolic Cosine Function
(Korean Mathematical Society, 2024) Ahuja, Om P.; ÇETİNKAYA, ASENA; Kumar, Sushil
In this paper, we investigate some geometric properties of starlikeness connected with the hyperbolic cosine functions defined in the open unit disk. In particular, for the class of such starlike hyperbolic cosine functions, we determine the lower bounds of partial sums, BriotBouquet differential subordination associated with Bernardi integral operator, and bounds on some third Hankel determinants containing initial coefficients.
Restricted
AİHM Kararları Açısından, Adil Denge Kavramı İçin Gözetilecek İlkeler, Kavramın İçeriğinde Bulunan Ögeler, Kavramın Tanımı ve Terminoloji Sorunu
(Seçkin Yayıncılık, 2024) ÖZMEN, AHMET MÜNCİ
Temel hak ve özgürlüklerle ilgili yargılama yapan AİHM’nin bakış açısıyla, adil denge kavramını için gözetilen ilkeler ve kavramın içinde yer alan ögeler, doktrin- den ve AİHM kararlarından yararlanılarak incelenmiş ve bütün bu verilerin ışığında adil denge kavramının tanımı yapılmaya çalışılmıştır. Ayrıca, uygulamada terim birliği bu- lunmadığına dikkat çekmek amacıyla, terminoloji sorunu üzerinde durulmuştur.
Open Access
1923-1980 Yılları Arasında Kadınlar Tarafından Çıkarılan Dergiler
(Namık Kemal Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanlığı, 2024) YILDIRIM, TANER; Çelik, Yakup
29 Ekim 1923 tarihinde cumhuriyetin ilan edilmesiyle birlikte gelişen toplumsal eşitlik fikri ve toplumun farklı katmanları arasındaki bütünleşme düşünceleri ve bu doğrultuda yapılan çalışmalar neticesinde Türk kadını da her alanda kendini göstermiştir. Bundan dolayı bilimden sanata, ekonomiden sanayiye, eğitimden kültürel faaliyetlere, spordan ziraata kadar geniş bir sahada Türk kadınının izi görülmeye başlanmıştır. Yayımlandığı döneme ayna tutan dergiler, cumhuriyetten sonra kadınların nazariyesi ile çıkmış ve olayların kadın gözüyle görülmesini sağlamıştır. Makalemizin konusunu 29 Ekim 1923 tarihinden sonra cumhuriyetin kadınları tarafından çıkarılmış olan dergiler oluşturmaktadır. 1923-1980 yılları arasına temas edilecek olan bu çalışmada Adımlar, Fikirler, Yeni Yayınlar, Tarla, Şiir Sanatı ve Türk Çocukları ele alınacak olan dergilerdir. Farklı sahalar hakkında yayımlanmış olan bu dergilerde kadınların pek çok konuya hâkim oldukları tespit edilmeye çalışılacaktır. Ele alınan yayınların değişik görüşleri barındırmasına ve çeşitli türleri ihtiva etmesine özen gösterilecek ve bu sayede cumhuriyetin kazanımları neticesinde kadınların her konuda ve her görüşte dergi çıkarabildiği açıklanmaya çalışılacaktır.
Open Access
Şantiye Mühendislerinin Karar Verme Davranışlarının İncelenmesi
(Manisa Celal Bayar Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 2024) ÇELİK, FATİH; UĞURAL, MEHMET NURETTİN
Bu çalışmada, inşaat sektöründe karar verici pozisyonunda görev almakta olan şantiye mühendislerinin karar verme durumları araştırılmıştır. Şantiye mühendislerinin karar verme davranışlarını, anlamak ve doğal karar verme süreçlerinin karar verme stilleri (KVS) ile ilişkisini açıklamayarak, karşılaşmış oldukları problemlere karşı karar verme davranışlarının iyileştirilmesine katkı sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklem grubunu, Türkiye’deki özel firmaların şantiyelerinde çalışan 150 inşaat mühendisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak oluşturulan 34 maddelik anket formunda, 4 adet demografik soru, 5'li likert tipi sorulardan oluşan 6 maddelik Doğal Karar Verme (DKV) ölçeği ve 24 maddelik Karar Verme Stilleri (KVS) ölçeği kullanılmıştır. Katılımcılardan toplanan veriler, ‘’SPSS 26 versiyonu’’ ve ‘’AMOS 23 versiyonu’’ programları ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgularda; kaçıngan karar verme stilinin rasyonel karar verme stili ile negatif, diğer karar verme stilleri ve doğrusal karar verme ile de pozitif anlamlı bir ilişkisi olduğu görülmüştür. Analiz sonuçlarına göre şantiyede görev yapan inşaat mühendislerinin, en çok kaçıngan karar verme stilini ve kendiliğinden karar verme stilini benimsedikleri ortaya çıkmıştır. Bu durumda şantiyede çalışan inşaat mühendislerinin rasyonel süreçler yerine doğal karar verme davranışı ile pozitif anlamlı ilişkisi olan, sezgisel, kaçıngan ve kendiliğinden karar verme stilini uyguladıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Open Access
Examining the Effect of Metformin on Cell Death Mechanisms in Relation to Hippo Signaling in MDA-MB-231 Breast Cancer Cells
(Si̇vas Cumhuri̇yet Üni̇versi̇tesi̇, Fen Fakültesi̇, 2024) RENCÜZOĞULLARI, ÖZGE; SONALP, ZEYNEP GÜLŞAH
Breast cancer is one of the most common cancer types in women in the world and our country. Antitumorigenic activity is achieved with various therapeutic drugs by directly suppressing the constantly active PI3K/Akt/mTOR signaling pathway or enabling AMPK activation. AMPK, a positive regulator of autophagy, ensures the induction of autophagy by suppressing the Akt/mTOR pathway. Metformin, an anti-diabetic drug, achieves its anti-tumorigenic effect by activating AMPK. Deregulation of the Hippo signaling pathway is a new therapeutic target because it causes cancer cells to become aggressive and evade cell death mechanisms. The study aims to reveal the effects of metformin treatment on Hippo signaling pathway activity on apoptosis and autophagy, depending on drug treatment in MDA-MB-231 breast cancer cells. Metformin decreased the cell viability through induction of mitochondria membrane potential loss in dose and time dependent manner in MDA-MB-231 cells. The colony forming potential of the MDA-MB-231 cells were suppressed by 10 mM metformin treatment which was induced apoptotic cell death and autophagy by increasing Bim, Bad, Bak and cleavage of caspase 3, 9, PARP and Beclin1, Atg5 and Atg7. Moreover, Hippo signaling related protein levels showed remarkable increase due to metformin treatment. It was shown that metformin treatment increased the activity of the hippo signaling pathway, resulting in the induction of apoptosis and autophagy.
Open Access
Rising Damp Treatment in Historical Buildings by Electro-Osmosis: A Case Study
(MDPI, 2024) Koca, Aliihsan; UĞURAL, MEHMET NURETTİN; YAMAN, ERGÜN
Throughout the past century, numerous technologies have been suggested to deal with the capillary rise of water through the soil in historic masonry buildings. The aim of this study was to examine the effectiveness of capillary moisture repulsion apparatus that uses the electro-osmosis approach over a prolonged period of time. The G & uuml;l mosque was selected as a sample historical building affected by structural problems caused by the absorption of water through small channels on its walls due to capillary action. The moisture repulsion mechanism efficiently decreased the moisture level in the walls from a 'wet' state to a 'dry' state in roughly 9 months. After the installation of the equipment, the water mass ratio of the building decreased from 14.48% to 2.90%. It was determined that the majority of the water in the building was relocated during the initial measurement period. Furthermore, it inhibited the absorption of water by capillary action by protecting the construction elements that were in contact with the wet ground. Lastly, capillary water repulsion coefficients (C) for various measurement durations and time factors were proposed. The average value of C was calculated to be 0.152 kg/m2 s0.5 by measuring the point at which the water repulsion remained nearly constant.
Metadata only
Analytic Functions With Conic Domains Associated With Certain Generalized q-integral Operator
(Korean Mathematical Society, 2023) Ahuja, Om P.; ÇETİNKAYA, ASENA; Jain, Naveen Kumar
In this paper, we define a new subclass of k-uniformly starlike functions of order-gamma (0 <= gamma < 1) by using certain generalized q integral operator. We explore geometric interpretation of the functions in this class by connecting it with conic domains. We also investigate q sufficient coefficient condition, q-Fekete-Szego inequalities, q-Bieberbach De Branges type coefficient estimates and radius problem for functions in this class. We conclude this paper by introducing an analogous subclass of k-uniformly convex functions of order-gamma by using the generalized q-integral operator. We omit the results for this new class because they can be directly translated from the corresponding results of our main class.
Open Access
Deprem Sonrası İlk Durak: İstanbul’da Toplanma Alanlarına Dair Bir İnceleme
(Ankara Üniversitesi, 2023) UYAR, HAZAL EKİN; TÖRE, EVRİM ÖZKAN
Dünya üzerinde birçok yerde afetler meydana gelmekte, tüm bu afetler içerisinde deprem, yıkıcılığı ve olumsuz etkileriyle ön plana çıkmaktadır. Alp-Himalaya deprem kuşağı üzerinde yer alan Türkiye deprem riski altındaki ülkeler arasında. Türkiye’de geçmişte yaşanan büyük depremlerin neden olduğu kayıplar ülkedeki deprem tehlikesini göz önüne sermekte ve önlem almayı zorunlu kılmaktadır. İstanbul, üzerinde barındırdığı kalabalık nüfus ve yoğun yapı stoğu, yakın zamanda şiddetli bir depremin deneyimlenmiş olması, taşıdığı deprem riski gibi nedenlerle önemli bir laboratuvardır ve bu nedenle çalışma alanı olarak seçilmiştir. İstanbul’un mevcut koşulları, kentsel açık yeşil alanlarının giderek azalması ve yapılaşması, olası bir depremde kentlinin nerede toplanacağı gibi konular, kentteki toplanma alanlarını net bir şekilde ortaya koymanın gerekliliğini vurgulamaktadır. Vatandaşların deprem sonrasında ilk kaçış noktası olan toplanma alanları ile ilgili güncel ve doğru bilgiye sahip olabilmeleri hayati önem taşımaktadır. Bununla birlikte, kentsel açık yeşil alanları giderek azalan İstanbul’da toplanma alanlarının yeterliliğinin yanı sıra, kurumlar tarafından ilan edilen bilgilerin tutarlılığı da konuyla ilgili tartışmalar arasındadır. Çalışma tartışmaların odağında yer alan toplanma alanlarını 2020 yılı ve sonrası için il ve ilçe ölçeğinde sayısal ve alansal olarak tespit etmeyi ve kurumlar arasındaki veri tutarsızlıklarına dikkat çekmeyi amaçlamıştır. Bu bağlamda çalışma kapsamında İstanbul’daki toplanma alanlarıyla ilgili bilgilere ulaşmak amacıyla AFAD, İBB ve ilçe belediyeleri verileri ile interaktif haritalar üzerinden alansal hesaplama yapılarak elde edilen sayısal veriler çakıştırılmıştır. Çalışma AFAD ve İBB verileri arasındaki tutarsızlıklara işaret ederken nüfuslarına oranla toplanma alanları yetersiz ilçeler ile, yüksek hasar beklenmesine rağmen yeterli toplanma alanı bulunmayan ilçelere dikkat çekmektedir.
Open Access
Sosyal Ayrışmanın Sinematografik Anlatısında Bir Arayüz Olarak Pencereler: Parazit Filmi
(Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 2023) KARABAĞ, ÇİĞDEM; YAZICI, YASEMİN ERKAN
Sosyal ayrışmanın küresel kodlarını Batı dünyasına hâkim olan kapitalist ideolojiye tazeleyici bir bakış açısı sunan 2019 yapımı Parazit Filmi, modern Güney Kore toplumu üzerine güçlü anlatılar sunar. Çalışma kapsamını oluşturan filmin izleyici ile ilişkisi, sinematografik sosyo-mekânsal anlatılar üzerine kuruludur. Çalışmanın araştırma sorusu, “sinematografik mekân ilişkiselliğinde, anlatı/söylem ile bakma ve görme biçimlerinde bir arayüz olarak kullanılan pencerelerin, sosyal ayrışma unsurlarına verdiği referanslar nelerdir?” olarak belirlenmiştir. Çalışmanın amacı, arayüzün (pencerelerin) dış mekân-iç mekân, iç mekân-dış mekân ilişkiselliğinde, anlatı/söylem ile yine aynı kadraj içerisindeki bakma ve görme biçimlerinin analizlerine odaklanılarak, sosyal ayrışmanın “anlam” inşasını ortaya çıkarmaktır. Nitel araştırma yönteminde, etkileşimli içerik analizi ile ele alınan çalışmadan elde edilen bulgularda, arayüz olarak kullanılan pencerelerin, görme sonucu idrak/anlam ilişkisini pozitif (üst-statüye ait) mekânlarda güçlendirdiği ve aynı mekânlardaki anlatıların “kendi gerçekliğini” inşa ettiği sonucuna varılmıştır.
Open Access
Triggering Corporate Sustainable Performance in Construction Sector through Green Training: Moderating Effect of Barrier in Construction Management
(Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörlüğü, 2023) WARIS, IMRAN; ÜLKÜ, İLAYDA
Construction barrier plays a significant but negative role-play between green training and corporate sustainability performance due to limited resources. The research question in this study is to explore the relationship between green training and sustainable performance in the construction industry, while also considering the moderating role of construction barriers. This study gives extensive knowledge of green training and corporate sustainability performance. Data is obtained from 225 employees using a convenience sampling technique from the construction sector. The research employed SPSS/PROCESS and follows a cross-sectional research design. Study findings show green training is an antecedent of the sustainable performance of the construction sector. The result shows that Green training significantly and positive role-play in sustainable performance. Person-organization fit theory covers the whole phenomenon. That focuses on productivity, performance, and personal well-being. Under P-O fit theory results are showing the compatibility between a person and an organization where they are doing work. This study's results highlight the green training that transforms the em- employee’s mindset towards corporate sustainable performance. In the future, need longitudinal studies that will be more acceptable. This study provides insights to the managers, policymakers, and practitioners of sustainable environment and performance. The current study will help economies in the developing world, such as Pakistan.
Open Access
Anayasa Mahkemesinin TMK m. 187’nin İptaline İlişkin Kararının Analizi ve Düzenleme Önerisi
(Türkiye Adalet Akademisi, 2023) ÖZER, ZEYNEP GÜLER
Kişinin soyadı üzerindeki hakkı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’yla ve Türkiye’nin de taraf olduğu milletlerarası sözleşmelerle koruma altına alınmış, vazgeçilemez, devredilemez, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak niteliği taşımaktadır. 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi döneminden bu yana evlilik birliği içindeki kadının, kocasının soyadını taşıması yasal bir zorunluluk olarak düzenlenmiştir. Kadınların evlilik birliği içinde doğumla kazandıkları soyadlarını kullanabilmek için bu düzenlemeye karşı uzun yıllardır verdikleri mücadele, Anayasa Mahkemesinin 22.02.2023 tarihli, evli kadının soyadını düzenleyen 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesinin iptaline ilişkin kararıyla başarıya ulaşmış, Türk Hukuku’nda kadın-erkek eşitliğine bir adım daha yaklaşılmıştır. Çalışmamızda ilk olarak Türk Hukuku’nda kadının soyadına ilişkin yargısal süreç kısaca açıklandıktan sonra Anayasa Mahkemesinin, iptal kararı değerlendirilecek, bu kararın Kanun’daki diğer hükümlere etkisine değinilecektir. Son kısımda ise soyadı düzenlemelerine ilişkin olarak öğretide daha önce sunulmuş görüşler değerlendirilerek, kadın-erkek eşitliği ve özellikle çocuğun soyadına ilişkin olarak uygulamada yaşanan sıkıntılar da gözetilerek Kanun’da, soyadına ilişkin olarak yapılması gerekli değişiklikler için düzenleme önerisi sunulacaktır.
Open Access
Makine Öğrenmesi Tekniklerinin Bütçe Verimliliğine Uygulanması Üzerine Bir Çalışma
(Melih Topaloğlu, 2023) DEMİREL, GÖKSEL KIVANÇ; ŞEN, ALİ
Amaç - Bu çalışma, pazarlama amacıyla işletmeye faydalı olabilecek müşteri kitlesini, yüksek miktardaki satış ve promosyon verilerinden faydalanarak seçmeyi ve puanlandırmayı amaçlamaktadır. Yöntem - Bu amaç doğrultusunda, markalara ve perakendecilere müşteri verileri üzerinden hizmet sağlayan Dunnhumby şirketinin bilimsel amaçlarda kullanılmak üzere sunmuş olduğu ve haftalık kahvaltı ürünlerinden elde edilen “Breakfast at the FRAT” başlığı altında toplanılan satış bilgileri çalışmanın deney veri setini oluşturmuştur. Pazarlama bütçesini tüm müşterilerine harcamak yerine sadece potansiyel müşteri kitlesine harcamasına imkân tanıyan XGBoost algoritması kullanılarak pazarlamanın daha etkin ve verimli olabileceği müşterilerin belirlenmesine yönelik özgün bir model önerilmiştir. Bulgular - Analizi yapılan veriler 2011 ile 2019 yılları arasında 156 haftalık bir süreyi kapsamaktadır. Özellik sayısının ve karmaşıklık durumunun minimuma indirgendiği çalışma kapsamında, model performansına ait ölçüt parametreleri yüksek başarı oranlarına sahiptir. Bu oranlar pazarlamada kullanılacak bütçenin uygun müşteri kitlesine harcanmasına yönelik oluşturulan model için kullanılan algoritmanın uygun olduğunu ortaya koymaktadır. Tartışma - Büyük verilerin makine öğrenmesi teknikleri ile analiz edilmesi sonucu ortaya çıkan bulguların veri bilimine katkılar sunacağı ve çalışmada izlenilen yöntemin işletmelerin finansal açıdan tahmin ve öngörüler yapabilecekleri bir bütçe destek sisteminin altyapısını oluşturacağı düşünülmektedir. Gerçek dünya verilerinden elde edilen ve yapılan satışlar üzerinden birkaç özellik grubunun etkisi kullanılarak pazarlama için ayrılacak bütçenin verimliliğinin arttırılmasına yönelik bu çalışmada, en iyi tahminin yapıldığı sınıflandırma algoritmasının belirlenerek veri bilimine katkı sağlanması ve rehberlik etmesi mümkündür. Yapılan çalışmanın altyapısının daha da geliştirildiği bir modelin işletmeler tarafından kullanılarak iş dünyasına katkı sağlanma imkanı da vadır.
Open Access
Ekoloji Temalı Expoların Sürdürülebillir Kalkınma Anlayışı Üzerine Bir İnceleme: Milano ve Antalya Expo
(Ahmet Fidan, 2023) HÜR, SİMGE; BİRER, EMEL
Expolar, dünyanın tüm ülkelerini ilgilendiren sorunlara yanıt aramaları sebebiyle küresel ölçekte önemli sayılan ortak kentsel platformlardır. Son yıllarda giderek artan çevre problemleri sebebiyle expolara tema olan ekoloji konusu, sergi ve etkinlik mekanlarının da sürdürülebilir mekanlar olmasını gündeme getirmiştir. 20.yüzyıl expolarında inşa edilen bu mekânların kentle ve ziyaretçiyle etkileşiminin expo sonrasında da devam ettiği ve kente miras kaldığı görülmektedir. Bu makalenin amacı; expoların sürdürülebilir bir bakış açısıyla tasarlanmasında belli kriterlerin oluşturulması ve yapılacak analizler çerçevesinde teorik bir kavramsal altlık oluşturularak söz konusu kentsel alanların planlanmasının önemini vurgulamaktır. Makale “ekoloji temelli expoların mimari yaklaşımı sürdürülebilir olmalıdır” hipotezine dayanmaktadır. Yöntem olarak ortak temaları ekoloji olan yurt içinde ve yurt dışında düzenlenen iki farklı exponun sürdürülebilir kalkınmaya dayalı tematik, mekânsal ve sosyal yaklaşımları içerik analizi yapılarak karşılaştırılmıştır. Milano Expo ve Antalya Expo örnek çalışma alanlarının betimsel analizlerinden elde edilen bulguların, benzer konularda yürütülecek kentsel mekân tasarımları için yol gösterici olması beklenmektedir. Sürdürülebilir expo tasarımlarının, mimari tasarımın nihai yaşamla örtüşmesi, kente atık değil simge yapılar bırakması, doğal çevrenin korunması, yeşilin arttırılma çabalarının gerçekleştirilmesi, kentin gelecek projeksiyonuna uygun bir biçimde tasarlanmasına katkıda bulunması ile sağlanacağı sonucuna varılmıştır.